وَ أَنزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَ مَنَافِعُ لِلنَّاسِ
“و آهن را نازل کردیم که در آن نیروی شدید و منافعی برای مردم است”
((سوره مبارکه حدید آیه 25))
- مقدمه
در جلسه هیئت دولت مورخ شهریور ماه سال 1394 در حضور مقام معظم رهبری (مدظله) بر جایگزینی درآمدهای معدنی به جای درآمدهای نفتی تاکید گردید. براساس منویات صادره از سوی ایشان ظرفیتهای موجود در بخش معدن به قدری بالا است که میتوان درآمدهای آن را جایگزین بخش بزرگی به نام نفت کرد. البته اجرایی شدن این نکته نیازمند عزم دولتمردان و همکاری بخش خصوصی و دولتی با یکدیگر است. بهطوریکه در بخشی از بیانات رهبر معظم انقلاب آمده است؛ برای حل مشکل رکود، باید برخی از طرحها به بخش خصوصی سپرده شود.
هلدينگ كيان فولاد دماوند بر اساس چشم انداز ورود به بازار فولاد ايران و جهان با نگرش توسعه اي شكل گرفته است. براين اساس اين هلدينگ شركت هاي زير مجموعه اي در اختيار خواهد داشت كه در زمينه توليد، بازار يابي و فروش مواد خام، نيمه ساخت و محصول نهايي فولادي، و فعالیتهای لجستیکی از جمله حمل و نقل ترکیبی (ریل، جاده ای، دریایی، ایجاد باراندازهای منطقه ای و ایجاد اسکله)، شبکه های توزیع ( اینترنتی، مویرگی) و فعاليت در بخش های ساختمانی و مسکن در راستای افزایش اشتغال و کسب و کارهای پایین دستی و ایجاد بازار مصرف داخلی، تامین مالی (شامل بازار سرمایه به طرق مختلف، بانکها، تامین سرمایه های داخلی و خارجی) و لجستیک و ایجاد خواهد كرد.
هلدينگ كيان فولاد دماوند با هدف تکمیل زنجیره فولاد از سنگ آهن تا مقاطع فولادی بنا شده و در این راستا قصد دارد از ظرفیت های خالی بخش های تولیدی در زنجیره فولاد نیز به طور پایدار استفاده نماید که این امر سبب افزایش راندمان در بخش های تولیدی و سودآوری بهتر در آن واحدها نیز منجر خواهد شد.
شركت هاي پايدار در بازار رقابت، حركت هاي خود را بر مبناي استراتژي هاي خود تنظيم مي كنند. اين استراتژي در لايه كلان در سه بخش كوتاه مدت، ميان مدت و بلند مدت تقسيم شده و مديران شركت مجري بر اساس اين استراتژي نقشه راه و تاكتيك حضور در بازار را طراحي و اجرا مي نمايند.
اين گزارش اهداف عملکردی در بخش معدن هلدينگ که به عهده شرکت توسعه معادن کیان فولاد می باشد را معرفي می نماید و بر اين اساس برنامه اجرايي و منابع مورد نياز از سوی مدیریت آن شرکت به هلدینگ ارائه می گردد.
- ذخایر
ماده معدنی سنگ آهن غالبا به دو صورت هماتیت و مگنتیت یافت میشود و ۹۸ درصد سنگ آهن استخراج شده در سطح جهان برای تولید فولاد به کار میرود. صنایع خودروسازی و ساختوساز، بخشهای اصلی مصرفکننده فولاد هستند و در نتیجه میزان تقاضای فولاد این بخشها بر تقاضا و نرخ سنگ آهن تاثیرگذار است.
کشورهای استرالیا و برزیل از بزرگترین کشورهای استخراجکننده سنگ آهن در جهان به شمار میروند که در سال ۲۰۱۹ به ترتیب ۹۳۰ میلیون تن و ۴۸۰ میلیون تن تولید داشتهاند. کشور استرالیا با داشتن 52 میلیارد تن ذخایر سنگ آهن به عنوان بزرگترین کشور دارنده این ذخایر در سال ۲۰۱۹ به شمار میرود. بیش از ۹۰ درصد ذخایر سنگآهن استرالیا در بخش غربی این کشور و در استان هامرسلی واقع شده است و این مکان یکی از بزرگترین ذخایر سنگ آهن جهان محسوب میشود. دو شرکت معدنی بیاچ پی بیلتون و ریوتینو عمده استخراجهای سنگ آهن خود را از این منطقه انجام میدهند. نیمی از صادرات سنگ آهن جهان مربوط به استرالیا است و کشور برزیل نیز با آمار ۲۳ درصدی در صادرات در جایگاه دوم جهانی قرار دارد. میزان سنگ آهن برزیل در سال 2019 حدود ۱۵ میلیارد تن سنگ آهن خالص از میان ۲۹ میلیارد تن سنگ آهن خام برآورد شده است.
در این روزهایی که نوسانات شدیدی گریبانگیر بازارهای مختلف است، قیمت محصولات فولادی بدون شک تاثیر زیادی بر سرنوشت صنایع مختلف میگذارد. یکی از مهترین عوامل تاثیر گذار بر قیمت این محصولات، سیاستهای تولید در کشورهای صاحب بزرگترین معادن سنگ اهن در جهان است. این کشورها با کنترل تولید میتوانند تاثیرات بسیار زیادی در قیمت سنگ آهن و به دنبال آن قیمت محصولات فولادی داشته باشند.
بر اساس اعلام سازمان های بین المللی مجموع ذخایر سنگ آهن جهان حدود 170 میلیارد تن است که عمده آن در کشور استرالیا قرار دارد. ذخایر سنگ آهن استرالیا 52 میلیارد تن عنوان شده و پس از آن، روسیه، برزیل و چین به ترتیب با 25، 23 و 21 میلیارد تن در رتبه های دوم تا چهارم قرار دارند. در این رده بندی ایران دهمین كشور دارنده ذخایر سنگ آهن خام جهان می باشد.
- معادن آهن
بزرگترین معادن سنگ آهن در دنیا بر حسب ذخیره، عیار و تولید سالانه به شرح جدول زیر می باشد:
ردیف | نام معدن | کشور | مالکین | میزان ذخیره (میلیارد تن) | عیار متوسط (درصد) |
1 | کاراجاس | برزیل | واله | 7.27 | 66 |
2 | سامارکو آلگریا | برزیل | بی اچ پی بیلیتون و واله | 2.97 | 40 |
3 | میناس ایتابیریتوس | برزیل | واله | 2.78 | 42 |
4 | وارمگم گرانده | برزیل | واله | 2.53 | 46 |
5 | زاناگا | کنگو | گلنکور اکستراتا | 2.5 | 34 |
6 | سیماندو | گینه | ریوتینتو و چالکو | 2.4 | 65 |
7 | هامرزلی | استرالیا | ریوتینتو | 1.56 | 62 |
8 | چیچستر هاب | استرالیا | فورتسکیو متال گروپ | 1.51 | 57 |
9 | میناس ریو | برزیل | آنگلو آمریکن | 1.45 | 38 |
10 | کارارا | استرالیا | کارارا ماینینگ | 0.96 | 36 |
لیست بزرگترین معادن سنگ آهن در ایران نیز به شرح ذیل می باشد:
ردیف | نام معدن | میزان ذخیره
(میلیون تن) |
عیار متوسط (درصد) | تیپ کانسار |
1 | سنگان | 1200 | 60-47 | اسکارن مگنتیتی |
2 | گل گهر | 1135 | 57 | آتشفشانی – رسوبی |
3 | چادرملو | 400 | 55 | آهن آپاتیت |
4 | چغارت | 200 | 50 | آهن آپاتیت |
5 | جلال اباد | 200 | 45 | آتشفشانی – رسوبی |
6 | چاه گز | 83 | 53 | آهن آپاتیت |
7 | آنومالی شمالی | 25 | 47 | آهن آپاتیت |
8 | زاغیها | 50 | 30 | آهن آپاتیت |
9 | میشدوان | 11 | 49 | آهن آپاتیت |
- تجارت جهانی در بخش سنگ آهن
تولید سنگ آهن | صادرات | واردات | مصرف ظاهری | |
کشورهای اروپایی | 40.2 | 45.9 | 160.1 | 154.4 |
CIS | 177.9 | 59.8 | 8.9 | 127 |
کانادا | 49 | 41.2 | 8 | 15.8 |
مکزیک | 17.2 | 0.1 | 2.5 | 19.6 |
آمریکا | 47.6 | 10.6 | 6.4 | 43.4 |
NAFTA | 113.8 | 51.9 | 16.9 | 78.8 |
برزیل | 435.5 | 383.5 | 0 | 52 |
شیلی | 16.1 | 14.7 | 0 | 1.4 |
پرو | 8.7 | 7.5 | 0 | 1.2 |
ونزوئلا | 4.6 | 2.8 | 0 | 1.8 |
سایر کشورهای آمریکای | 0.7 | 0.2 | 8.8 | 9.3 |
آمریکای مرکزی و جنوبی | 465.6 | 408.7 | 8.8 | 65.7 |
کشورهای افریقایی | 85.7 | 86.8 | 7.9 | 6.8 |
خاورمیانه | 55.1 | 34.5 | 32.5 | 53.1 |
چین | 115 | 5.5 | 1075.4 | 1184.9 |
هند | 201.8 | 28.1 | 5.4 | 179.1 |
ژاپن | 0 | 0 | 126.5 | 126.5 |
کره جنوبی | 0.4 | 0 | 72.4 | 72.8 |
سایر کشورهای آسیایی | 24.2 | 41.9 | 62.7 | 45 |
آسیا | 341.4 | 75.5 | 1342.4 | 1608.3 |
استرالیا | 883.4 | 872.8 | 0.3 | 10.9 |
نیوزیلند و کشورهای اقیانوسیه | 4 | 2.9 | 0 | 1.1 |
جهان | 2167.1 | 1638.8 | 1577.8 | 2106.1 |
اطلاعات آورده شده در جدول فوق مربوط به سال 2017 و اعداد بر حسب میلیون تن می باشد. با توجه به اطلاعات فوق، سهم تولید سنگ آهن در ایران نسبت به جهان برابر با حدود 2 درصد می باشد.
همچنین قیمت جهانی سنگ آهن از گذشته تا کنون به شرح ذیل بوده است. همانطور که مشاهده می گردد قیمت سنگ آهن از 33 دلار در سال 2006 به حدود 120 دلار در سال 2020 رسیده است که این میزان معادل رشد 9.7 درصدی در هر سال می باشد.
- معادن در ایران
در بین کشورهای دنیا، ایران بدون شک از غنیترین کشورها از نظر مخازن معدنی به حساب میآید اما این به این معنی نیست که کشورمان جزو بزرگترین تولیدکنندگان سنگ آهن در دنیا به حساب میآید. هیچ کدام از بزرگترین معادن سنگ آهن در جهان در ایران قرار ندارند و تولید کشورمان تنها برای مصرف داخلی و اندکی صادرات انجام میشود ولیکن پتانسیل ایران با توجه به ذخایر سنگ آهن بسیار بالا است.
ایران در منطقهای واقع شده که کشورهای اطراف آن مانند ترکیه و عربستان و کشورهای حوزه خلیج فارس با توجه به آهنگ رشد و توسعه اقتصادی به منابع معدنی نیاز دارند و این در حالی است که این کشورها از نظر ذخایر معدنی بسیار فقیر هستند؛ حتی این کشورها در صنایعی مانند فولاد سرمایهگذاری هم کردهاند اما مواد اولیه آنها وارداتی است؛ و ایران میتواند منبع خوبی برای تأمین نیازهای این کشورها که به سرعت در حال افزایش است محسوب شود.
مطابق برآوردها، ایران ۷٪ معادن جهان (اعم از سنگ آهن، مس، طلا و …) را دارا میباشد. ارزش معادن ایران ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد شدهاست که در صورت سرمایهگذاری این عدد افزایش مییابد.
· نمک |
· اورانیم
· زغال سنگ · گچ |
· کرومیت
· منگنز · تیتانیم |
· نقره
· روی · سرب |
ذخایر زیر زمینی و معدنی مهم ایران عبارتست از:
- آهن
- مس
- طلا
فعالیت های معدنی از پی جویی آغاز و تا بهره برداری از معدن ادامه می یابد. ارزش سرمایهگذاری معادن در حال بهرهبرداری کشور برحسب نوع فعاليت معدن از سال 1385 تا 1397 به شرح جدول ذیل می باشد (ميليون ريال):
شرح | کل معادن | منگنز | سیلیس | مس | سنگ گچ | سنگ تزئینی | کرومیت | سنگ آهن | سرب و روی | زغال سنگ | سنگ آهک | |
1385 | 1737226 | 14152 | 14667 | 33117 | 46755 | 412999 | 19683 | 160187 | 28529 | 121001 | 172412 | |
1386 | 2582948 | 12193 | 19104 | 204184 | 39458 | 504616 | 22688 | 296398 | 44837 | 184671 | 314866 | |
1387 | 3302300 | 19499 | 10641 | 250212 | 62670 | 639681 | 12587 | 535751 | 24000 | 221587 | 339195 | |
1388 | 3631020 | 12475 | 19222 | 894614 | 58538 | 627809 | 5761 | 459439 | 22077 | 234416 | 257700 | |
1389 | 6340513 | 11429 | 35886 | 104960 | 73034 | 694435 | 23178 | 3532097 | 19039 | 192715 | 493696 | |
1390 | 6149346 | 19692 | 46884 | 115036 | 60687 | 722344 | 43307 | 2748779 | 49713 | 181097 | 439857 | |
1391 | 8606538 | 205901 | 82518 | 1333651 | 61270 | 897287 | 18315 | 3671719 | 217591 | 352102 | 494579 | |
1392 | 12980023 | 89059 | 43072 | 2248183 | 790641 | 1186917 | 148282 | 6122879 | 223344 | 659845 | 461541 | |
1393 | 19872751 | 130971 | 77143 | 1124594 | 113226 | 1331960 | 89357 | 7170000 | – | – | 705778 | |
1394 | 29420549 | 3465 | 72376 | 9071389 | 79728 | 1044452 | 38985 | 7180000 | 288867 | 225108 | 1071956 | |
1395 | 20368200 | 15540 | 97618 | 2822137 | 157629 | 1181919 | 55038 | 7290000 | 170525 | 146324 | 831321 | |
1396 | 21694354 | 7906 | 70018 | 2176674 | 110790 | 996332 | 61787 | 7450000 | 624275 | 274902 | 1340124 | |
1397 | 19476266 | 66114 | 82645 | 4626280 | 149006 | 1366664 | 84551 | 7529041 | 618000 | 290580 | 2028282 |
تعداد کل معادن در حال بهره برداری کشور از سال 1385 نیز به شرح ذیل بوده است.
سال | عدد |
1385 | 3582 |
1386 | 3799 |
1387 | 4116 |
1388 | 4426 |
1389 | 4974 |
1390 | 5246 |
1391 | 5316 |
1392 | 5445 |
1393 | 5355 |
1394 | 5214 |
1395 | 4913 |
1396 | 5353 |
1397 | 4916 |
استخراج معادن در حال بهرهبرداری کشور برحسب نوع ماده معدني (تن) نیز مطابق جدول زیر اعلام شده است:
سال | کرومیت | طلا | سرب و روي | منگنز | سنگ آهن | مس | |
1385 | 268987 | 2192643 | 1339760 | 100370 | 31537545 | 22365131 | |
1386 | 249869 | 803400 | 1257475 | 206483 | 38371541 | 29887330 | |
1387 | 667500 | 667820 | 1106979 | 108329 | 34381464 | 34380959 | |
1388 | 572759 | 1256207 | 1273986 | 125548 | 34034476 | 34630671 | |
1389 | 534958 | 1178358 | 1964539 | 120951 | 41485809 | 38240041 | |
1390 | 488439 | 1077283 | 1529048 | 235154 | 46459632 | 37059237 | |
1391 | 527879 | 1699100 | 2476479 | 209465 | 56050836 | 40037838 | |
1392 | 375725 | 13971450 | 2613900 | 171846 | 57225896 | 39281743 | |
1393 | 367407 | 1402055 | 3114677 | 140196 | 69279071 | 38011279 | |
1394 | 310203 | 1195938 | 3559948 | 86523 | 58485696 | 47627357 | |
1395 | 359152 | 1925752 | 2356439 | 78955 | 65001032 | 90044254 | |
1396 | 307634 | 1937965 | 2838727 | 100780 | 75843536 | 65115318 | |
1397 | 269037 | 4590284 | 3164878 | 128617 | 93365420 | 55805096 |
- وضعیت فعلی معادن کشور (اعم از سنگ آهن، مس،طلا و …)
آمار پروانه های بهره برداری صادره در سال 1398 | |
تعداد (فقره) | 559 |
معادن فلزی | |
ذخیره قطعی (هزار تن) | 7.340.958 |
- نگاهی به صنعت فولاد در کشور با تمرکز بر ابتدای زنجیره
ظرفیت اسمی و تولید واقعی فولاد خام در سالیان گذشته به شرح نمودار ذیل می باشد.
درصورت درنظرگرفتن ظرفیت های واحدهای بسیار کوچک مقیاس کمتر از 30 هزار تن (در مجموع برابر با 600 هزار تن)، ظرفیت اسمی تولید فولاد خام کشور برابر با 36.93 میلیون تن خواهد شد.
با توجه به اطلاعات فوق درصد بکارگیری ظرفیت تولید در سالیان گذشته به شرح ذیل بوده است.
سال | 1392 | 1393 | 1394 | 1395 | 1396 | 1397 | 1398 |
درصد بکارگیری | 71.59% | 77.96% | 70.46% | 63.83% | 69.20% | 72.69% | 74.98% |
بررسي وضعيت عرضه و تقاضا در زنجيره فولاد در سال 1398 نشان ميدهد كه در كليهي حلقههاي زنجيره فولاد ميزان توليد مازاد بر نياز داخلي كشور بوده است كه از اين ظرفيت در سال 1398 از سنگ آهن تا محصولات نهايي (طولي و تخت) به ميزان 25 ميليون تن صادرات محصول به ارزش 9/4 ميليارد دلار انجام شده است.
از سال 1392 تا 1398 توليد فولاد خام در ايران به طور متوسط ساليانه با رشد 9 درصدي همراه بوده است به طوري كه علاوه بر تامين نياز داخل امكان صادرات محصولات مختلف زنجيره فولاد نيز فراهم شده است. براساس راهبردهاي سند چشمانداز افق 1404 كشور، ظرفيت اسمي توليد فولاد بايد به 55 ميليون تُن برسد. بررسي توازن زنجيره ارزش فولاد و پيشبينيهاي انجام شده براي سال 1404 يكي از موضوعات مهم و چالشبرانگيز زنجيره فولاد است. پيشبيني درست توازن زنجيره در افق 1404 نشان خواهد داد كه برنامهريزيهاي انجام شده براي تامين نيازهاي زنجيره به مواد اوليه، انرژي، زيرساختهاي تجاري و… تا چه اندازه محقق خواهد شد.
در عمل با توجه به رخدادهای مختلف سياسي و اقتصادي کشور در سالهاي اخير، مصرف واقعی کاهش یافته است به طوری که در سال 1398، معادل 16 میلیون تن بوده است و انتظار میرود با توجه به بحران کرونا در سال جاری دستیابی به مصرف 16 میلیون تن نیز خود چالشی برای بازار فولاد خواهد بود. آمارهاي غيررسمي مبني بر موجودي انبارها نيز حاكي از آن است كه ميزان مصرف واقعي فولاد كشور در بازه 12 تا 14 ميليون تن (در سال 1398) است. در سال 1399 با توجه به شرايط ركود اقتصادي كشور ناشي از تحريمها و شيوع ويروس كرونا، در بهترين حالت مصرف فولاد كشور برابر با سال 1398 خواهد بود.
- مطالعات بازار فولاد
بی گمان پژوهش و گردآوری اطلاعات درباره وضعیت بازار، پیش از شروع هر فعالیتی و بررسی روند گذشته کسب و کار مورد مطالعه و پیش بینی روند تغییرات کوتاه مدت و بلندمدت آن در آینده، شرط لازم شروع احداث یک بنگاه اقتصادی موفق است. مطالعه بازار با ابزاری که در اختیار دارد، امری ضروری برای پایداری و پیشرفت کلیه فعالیتهای اقتصادی بهشمار میرود. بدین منظور در ابتدا با بررسی وضعیت موجود، تحلیل اطلاعات و ارزیابی یافتهها، آینده فعالیت اقتصادی را پیشبینی کرده و راهکارهایی موثر به منظور پیشرفت آن مجموعه ارائه میگردد.
1-1) تولید و مصرف فولاد در جهان
همانطور که مشاهده می شود رشد تولید فولاد در جهان در سال 2019 برابر با 3.43% و رشد مصرف فولاد برابر با 3.86% بوده است.
1-2) سهم کشور چین در تولید و مصرف فولاد در جهان
همانطور که مشاهده گردید سهم کشور چین بیش از 50% از بازار فولاد جهان می باشد و در نتیجه استراتژی ها و تصمیمات آن کشور در حوزه فولاد، تاثیر شگرفی در بازار فولاد دنیا خواهد گذاشت.
* در مورد سال 2020، پیش بینی میزان مصرف آورده شده است. |
در جهان در سال 2019 میلادی حدود 1870 میلیون تن فولاد خام تولید شد که بدین ترتیب نرخ رشد 3.4 درصد برای تولید جهانی فولاد در این سال ثبت شد. هر چند نرخ رشد مذکور مثبت بود اما در مقایسه با نرخ رشد تولید فولاد در سال 2017 و 2018 ( به ترتیب معادل 6.3 درصد و 4.4 درصد) رقم کمتری را به خود اختصاص داده است. تولید فولاد چین نیز علی رغم جنگ تجاری، با نرخ 8.3 درصدی به 996 میلیون تن رسید تا سهم این کشور در تولید فولاد جهان به رقم 53 درصد برسد. لازم به ذکر است بنا به آمار غیررسمی، کشور چین حدود 300 میلیون تن ظرفیت خالی تولید فولاد خام برای کنترل قیمت بازار در اختیار دارد.
به منظور تحلیل بازار فولاد در سال 2019، رشد اقتصادی چین می بایست مد نظر قرار گرفته شود. کوچکترین تغییر در رشد اقتصادی چین که به عنوان دومین قدرت اقتصادی جهان و قدرتمندترین کشور در تولید فولاد می باشد، می تواند منجر به اتخاذ سیاست های جدیدی شود که بر ساز و کار عملکرد بازار جهان موثر است. روند نزولی نرخ رشد اقتصادی چین در سال 2019 ادامه یافت به طوری که در فصل انتهایی سال ناشی از تداوم جنگ تجاری با آمریکا و ضعف تقاضای جهانی به 6 درصد رسید که کمترین میزان پس از بحران مالی می باشد.
تحلیلگران مهمترین دلیل نزول شاخص های کلان چین را جنگ تجاری برشمرده اند. جنگ تجاری عملاً از نهم مارس 2018 کلید خورد و تا پایان سال 2019 با تحت تاثیر قراردادن فضای روانی بازار بر عملکرد اقتصادی اثر گذاشت و نمود آن در رشد اقتصادی چین قابل مشاهده است. استفاده از ابزارهای اقتصادی (سیاست های پولی و مالی) جهت تحرک اقتصاد، عکس العملی بود که دولت چین در مقابل حرکت نزولی شاخص ها داشت. نمونه هایی از تصمیمات اقتصادی دولت چین در سال 2019 را می توان افزایش تزریق وام بانکی، کاهش ارزش یوان، کاهش مالیات بر ارزش افزوده، کاهش نسبت سپرده های قانونی نزد بانک ها و …. بر شمرد. در نهایت به دلیل سیاست های انبساطی برشمرده شده، مصرف فولاد چین رشد قابل توجه 8.6 درصد و تولید فولاد چین نیز رشد 8.3 درصدی را در سال 2019 تجربه نمود.
نکته دیگر آنکه از یک سو با توجه به محدودیت عرضه از سوی معادن سنگ آهن در سال 2019، قیمت این ماده اولیه نسبت به سال 2018 افزایش یافت و از سوی دیگر قیمت محصولات فولادی کاهش یافت که این امر حاشیه سود فولادسازان را نسبت به گذشته کاهش داد. ولیکن در پیش بینی های انجام شده در خصوص قیمت سنگ آهن در سال 2020، بر عدم جهش متمرکز شده اند.
1-3) وضعیت فولاد در جهان به تفکیک مناطق
1-4) تولید و مصرف فولاد خام خاورمیانه در سال 2019 به تفکیک کشور
1-5) تجارت جهانی فولاد
با بررسی تجارت جهانی فولاد در سال 2019 و مقایسه آن با سال های 2018 و 2017، روند کاهشی میزان تجارت مشاهده می گردد. این میزان کاهش در سال 2018 نسبت به سال قبل آن برابر با 1.1% بوده و میزان کاهش تجارت جهانی در سال 2019 نسبت به سال 2018، میزان 4.7% را تجربه کرده است.
وضعیت صادرکنندگان و واردکنندگان مطرح فولاد در سال 2019 نیز به شرح ذیل می باشد:
1-6) جایگاه ایران در بین کشورهای تولیدکننده فولاد در جهان
ایران در سال 2019 با یک پله صعود نسبت به سال 2018 در جایگاه دهم کشورهای تولیدکننده فولاد قرار گرفته است که جزئیات آن به شرح جدول ذیل می باشد.
2018 | 2019 | |
چین | 1 | 1 |
هند | 2 | 2 |
ژاپن | 3 | 3 |
آمریکا | 4 | 4 |
روسیه | 5 | 5 |
کره جنوبی | 6 | 6 |
آلمان | 7 | 7 |
ترکیه | 8 | 8 |
برزیل | 9 | 9 |
ایران | 11 | 10 |
- وضعیت فولاد ایران
2-1) ظرفیت اسمی و تولید واقعی فولاد خام در ایران
درصورت درنظرگرفتن ظرفیت های واحدهای بسیار کوچک مقیاس کمتر از 30 هزار تن (در مجموع برابر با 600 هزار تن)، ظرفیت اسمی تولید فولاد خام کشور برابر با 36.93 میلیون تن خواهد شد.
2-6) ظرفیت اسمی و تولید محصولات فولادی در ایران در سال 1398
ورق نورد گرم | محصولات طولی | |
ظرفیت اسمی | 11.6 | 32.7 |
ظرفیت و تولید نورد گرم و برخی از نوردهای پایین دست آن در نمودار زیر نمایش داده شده است.
ظرفیت و تولید محصولات طولی در سال 1398 نیز در نمودار زیر نمایش داده شده است.
- چشم انداز صنعت فولاد در 1404
ظرفیت سازی جهت تولید 55 میلیون تن فولاد خام از اهداف بیان شده کشور در طرح جامع فولاد می باشد. به منظور بررسی عملکرد و مقایسه آن با هدف تعیین شده در ابتدا به وضعیت طرح ها و پروژه های توسعه پرداخته می شود.
11-1- مجوز طرح های در دست اجرا فولاد کشور
با درنظرگیری اطلاعات مربوط به طرح های قابل تحقق و هدف بیان شده در طرح جامع فولاد 1404، موازنه زنجیره فولاد به صورت زیر به دست می آید.
- سرمایه گذاری مورد نیاز جهت تکمیل زنجیره فولاد
سرمایه گذاری مورد نیاز برای تکمیل زنجیره و تولید 55 میلیون تن فولاد خام به شرح ذیل برآورد می گردد.
لازم به توضیح است حجم قابل توجهی از سرمایه گذاری مورد نیاز طرح های قابل تحقق جهت ایجاد توازن در زنجیره تامین اعتبار شده است.
سرمایه گذاری مورد نیاز برای تکمیل زیرساخت های زنجیره نیز به صورت ذیل مورد نیاز خواهد بود.
در نتیجه برای تامین مالی زنجیره فولاد اعم از احداث واحدها و تامین زیرساخت ها نیاز به 14.6 میلیارد یورو نقدینگی می باشد که بخش قابل توجهی از سرمایه گذاری ها در زیرساخت ها می بایست توسط دولت ایجاد شود و خارج از سرمایه گذاری واحدها می باشد.
- تجارت فولاد
6-1) سهم صادرات هر محصول به کل صادرات در ساختار تجارت ایران و مقایسه با جهان
ایران | جهان | |||||||
1392 | 1393 | 1394 | 1395 | 1396 | 1397 | 1398 | 2017 | |
صادرات فولاد خام از کل صادرات فولاد |
10 | 30 | 44 | 66 | 79 | 62 | 66 | 13 |
صادرات محصولات طولی از کل صادرات فولاد |
34 | 22 | 16 | 12 | 11 | 28 | 28 | 34 |
صادرات محصولات تخت از کل صادرات فولاد |
56 | 48 | 40 | 22 | 9 | 10 | 8 | 53 |
اعداد به درصد |
در جهان صادرات محصولات تخت بيشترین سهم و صادرات فولاد خام کمترین سهم را به خود اختصاص داده است. در ایران بر خلاف جهان، سهم صادرات فولاد خام بيش از سایر محصولات می باشد. بيش از 65 درصد صادرات ایران در فولاد متعلق به فولاد خام بوده است.
6-2) سهم صادرات به تولید در ساختار تجارت ایران و مقایسه با جهان
ایران | جهان | |||||||
1392 | 1393 | 1394 | 1395 | 1396 | 1397 | 1398 | 2017 | |
سهم صادرات به توليد فولاد خام | 1.1 | 5.6 | 10. 7 | 21.4 | 31.3 | 22.2 | 25.4 | 3.7 |
سهم صادرات به توليد محصولات طولی | 7.6 | 8.9 | 8.6 | 8 | 11.7 | 25.3 | 29.1 | 18.5 |
سهم صادرات به توليد محصولات تخت | 12.8 | 18.1 | 22.6 | 18.6 | 10 | 11.1 | 9.8 | 31.1 |
- در جهان تنها 3.7 درصد توليد فولاد خام صادر می شود، در حالی که در ایران سهم صادرات فولاد خام به توليد این محصول 25.4 درصد می باشد.
- در جهان بيش از 30 درصد توليد محصولات تخت صادر می شود در حالی که در ایران این سهم 9.8 درصد می باشد. بنابراین ساختار تجارت ایران در مقایسه با ساختار جهانی تجارت متفاوت است.
6-3) میزان صادرات و واردات محصولات فولادی
واردات محصولات فولادی در سال 1398 نسبت به سال 1397 در وزن 42 درصد کاهش و در ارزش با 25 درصد کاهش همراه بوده است. در بخش صادرات (در سال 1398 نسبت به سال 1397) افزایش 12 درصدی در وزن و 151 درصدی در ارزش مشاهده گردید.
میزان صادرات و واردات محصولات فولادی به درصد نیز در نمودار زیر قابل مشاهده می باشد.
6-4) تجارت فولاد خام، آهن اسفنجی، گندله، کنسانتره